Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ)
Αιτίες της Ηλικιακής Εκφύλισης της Ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ)
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ΗΕΩ. Μερικές από τις πιο συνηθισμένες αιτίες είναι:
Η ηλικία είναι ο βασικός παράγοντας κινδύνου για την ΗΕΩ. Η αναγέννηση των κυττάρων μειώνεται καθώς μεγαλώνουμε, αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης της κατάστασης
Το κάπνισμα καταστρέφει τόσο τη δομή του ματιού όσο και τα αιμοφόρα αγγεία του. Οι καπνιστές είναι τρεις φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν ΗΕΩ από ότι οι μη καπνιστές
Υψηλή αρτηριακή πίεση – οι άνθρωποι με υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μιάμιση φορά πιο πιθανό να αναπτύξουν ΗΕΩ από τους ανθρώπους με φυσιολογική αρτηριακή πίεση
Έκθεση στο ηλιακό φως – η UV ακτινοβολία προκαλεί βλάβες στα κύτταρα της ωχράς κηλίδας στο μάτι και μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της ΗΕΩ
Τι προληπτικά μέτρα υπάρχουν για την Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς;
- Να φοράμε γυαλιά ηλίου με φίλτρο για τις υπεριώδεις ακτίνες (UV) για την προστασία των ματιών μας.
- Να λαμβάνουμε ως συμπληρώματα διατροφής, πολυβιταμινούχα σκευάσματα και σκευάσματα ψευδαργύρου. Αν και είναι δύσκολο να αποδειχθεί η προληπτική δράση αυτών των φαρμάκων, διάφορες μελέτες έδειξαν ότι μπορούν να βοηθήσουν στην καθυστέρηση της εμφάνισης της νόσου. Η δοσολογία θα πρέπει να δοθεί από τον οφθαλμίατρο σε συνεργασία με τον παθολόγο για τις πιθανές αντενδείξεις. Συμπληρώματα πλούσια σε λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, δύο καροτενοειδή θεωρούνται χρήσιμα για τη μείωση του κινδύνου της ΗΕΩ.
- Να ακολουθούμε μια ισορροπημένη, μεσογειακού τύπου διατροφή πλούσια σε φρέσκα λαχανικά, καροτενοειδή, φρούτα και Ω3 λιπαρά, που αποδεδειγμένα βοηθούν στην προστασία της ωχράς.
- Να κάνουμε προληπτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους μετά τα 40 και να επισκεπτόμαστε τον οφθαλμίατρο μόλις παρατηρήσουμε αλλαγές στην όρασή μας. Επειδή αρκετές φορές ο ασθενής μπορεί να μην παρατηρήσει την αρχική διαταραχή ή την θολή όραση, η πιο σωστή κίνηση για να αποτραπεί η απώλεια της όρασης εξαιτίας της ΗΕΩ είναι οι συχνές οφθαλμολογικές εξετάσεις για τους ασθενείς άνω των 40 ετών. Αυτές οι συχνές εξετάσεις είναι επίσης χρήσιμες και για τον εντοπισμό άλλων σοβαρών παθήσεων όπως το Γλαύκωμα.
- Να περιορίσουμε ή καλύτερα να κόψουμε το κάπνισμα. Εξάλλου γνωρίζουμε πόσο κακό κάνει όχι μόνο στα μάτια μας αλλά και σε όλα τα υπόλοιπα όργανα. Το κάπνισμα έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης της ΗΕΩ και ακόμη και για ασθενείς που καπνίζουν εδώ και πολλά χρόνια, εξακολουθούν να υπάρχουν πιθανά οφέλη από την διακοπή.
- Να ρυθμίσουμε την πίεσή μας, την χοληστερίνη μας και να ελεγχόμαστε από τον καρδιολόγο όταν υπάρχει η ένδειξη.
Πώς αντιμετωπίζεται η Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ);
Σημείο κλειδί στην αντιμετώπιση της πάθησης είναι η άμεση έναρξη θεραπευτικής αγωγής. Οι σύγχρονες θεραπείες, αν εφαρμοστούν έγκαιρα, όχι μόνο εμποδίζουν την περαιτέρω απώλεια όρασης, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις αποκαθιστούν και μέρος της όρασης που έχει χαθεί, διασφαλίζοντας καλή τελική όραση.
Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η ΗΕΩ εξελίσσεται και οδηγεί σε περαιτέρω απώλεια της όρασης, ενώ ο ρυθμός αλλοίωσης είναι ταχύτερος στην ΗΕΩ υγρού τύπου. Αντιοξειδωτικά και κάψουλες πολυβιταμινών μπορεί να παίζουν ρόλο στην πρόληψη ή στην μείωση του ρυθμού ανάπτυξης της πάθησης. Στην υγρή ΗΕΩ, απαιτούνται επιπρόσθετες θεραπείες για να σταματήσουν ή τουλάχιστον να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου. Πολλές μέθοδοι έχουν δοκιμαστεί και συνεχώς εξελίσσονται. Η καλύτερη θεραπεία θα αποφασιστεί από τον εξειδικευμένο οφθαλμίατρο μετά από συζήτηση με τον ασθενή.
Επί του παρόντος, οι καλύτερες θεραπείες για την ΗΕΩ είναι θεραπεία με ενέσεις αντι-VEGF παραγόντων στον οφθαλμό. Αυτά τα φάρμακα μπλοκάρουν μια χημική ουσία που ονομάζεται αγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας (VEGF), ο οποίος είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη των παθολογικών νεοαγγείων που συσσωρεύονται στην ωχρά κηλίδα. Η θεραπεία έχει ευρεία εφαρμογή και στις περισσότερες περιπτώσεις όπου υπάρχουν αιμορραγίες στο εσωτερικό του οφθαλμού, σε συνδυασμό με τη θεραπεία με λέιζερ ή υποκαθιστώντας την.
Για τους ασθενείς με υγρού τύπου ΗΕΩ οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια θεραπείας, υπάρχουν τώρα χρήσιμες θεραπείες με τη μορφή ενδοϋαλοειδών anti-VEGF ενέσεων που μπορούν να βοηθήσουν προσωρινά να σταματήσει ο σχηματισμός νεοαγγείωσης. Οι δύο επιλογές θεραπείας ANTI-VEGF φαρμάκων είναι: το ranibizumab (Lucentis), και το aflibercept (Eylea). Είναι, σε γενικές γραμμές, πολύ παρόμοια φάρμακα, με ισοδύναμη αποτελεσματικότητα.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι ασθενείς χρειάζονται συνεχείς αξιολογήσεις και εγχύσεις, εάν ή όταν ξεκινήσει αυτή η διαδικασία.
Αν και μερικοί ασθενείς έχουν βελτιώσει όραση, η όραση των περισσότερων ασθενών θα σταθεροποιηθεί μετά τη θεραπεία. Οι ενέσεις ANTI-VEGF κατά κανόνα δεν μπορούν να αποκαταστήσουν την όραση που έχει ήδη χαθεί, και δεν εμποδίζουν πάντα την περαιτέρω απώλεια της όρασης που προκαλείται από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Ωστόσο πολλοί ασθενείς ανταποκρίνονται σε αυτές τις εγχύσεις και διατηρούν ένα πολύ χρήσιμο επίπεδο όρασης, σε έναν οφθαλμό που προηγουμένως θα αντιμετώπιζε αναπόφευκτη ταχεία μείωση της κεντρικής οξύτητας.
Οι δύο επιλογές θεραπείας ANTI-VEGF φαρμάκων είναι: το ranibizumab (Lucentis), και το aflibercept (Eylea). Είναι ,σε γενικές γραμμές, πολύ παρόμοια φάρμακα, με ισοδύναμη αποτελεσματικότητα.
Αν και μερικοί ασθενείς έχουν ανακτήσει την όραση, η όραση των περισσότερων ασθενών θα σταθεροποιηθεί μετά τη θεραπεία. Οι ενέσεις ANTI-VEGF κατά κανόνα δεν μπορούν να αποκαταστήσουν την όραση που έχει ήδη χαθεί, και δεν εμποδίζουν πάντα την περαιτέρω απώλεια της όρασης που προκαλείται από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.