Τα πάντα σχετικά με τα πράσινα μάτια…

Τα πράσινα μάτια είναι πραγματικά πολύ σπάνια και πιστεύουμε ότι θα άξιζε να αφιερώσετε λίγο από τον χρόνο σας για να σας δώσουμε κάποιες ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με το γιατί ο φίλος ή η φίλη σας με τα πράσινα μάτια είναι πολύ ξεχωριστός.

Από τα καφέ, μπλε και πράσινα, τα πράσινα μάτια είναι τα πιο σπάνια στον κόσμο. Μόνο το 2% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού, ή περίπου 140 εκατομμύρια άνθρωποι, έχουν πράσινα μάτια.

Ίσως να εκπλαγείτε όμως αν μάθετε ότι οι άνθρωποι με πράσινα μάτια δεν έχουν στην πραγματικότητα καμία πράσινη χρωστική ουσία σε αυτά. Αυτό συμβαίνει επειδή το χρώμα των ματιών καθορίζεται από τη συγκέντρωση μελανίνης και λιποχρωμάτων (χρωμολιπιδίων) στην ίριδα. Η μελανίνη είναι μια καφέ χρωστική ουσία και οι λιποχρωματικές ουσίες (λουτεΐνη και καροτίνη κυρίως) είναι κάποιες κιτρινωπές χρωστικές ουσίες.

Έτσι, για παράδειγμα, οι άνθρωποι με καστανά μάτια έχουν μια υψηλότερη συγκέντρωση μελανίνης που κάνει την ίριδά τους να φαίνεται καφέ ή σχεδόν μαύρη σε ορισμένες περιπτώσεις.

Τα μπλε μάτια, αντίθετα, έχουν πολύ μικρή ποσότητα μελανίνης και λιποχρωμάτων. Το μπλε χρώμα δημιουργείται από τη διασπορά του φωτός στην ίριδα, γνωστή και ως σκέδαση Rayleigh. Αυτή η σκέδαση εμφανίζεται μόνο όταν υπάρχει πολύ λίγη μελανίνη στο μάτι και είναι το ίδιο αποτέλεσμα που μας κάνει να βλέπουμε τον ουρανό μπλε.

Τα άτομα με πράσινα μάτια έχουν λίγο περισσότερη ποσότητα μελανίνης και χρωμολιπιδίων στα μάτια τους. Σε συνδυασμό με τη γαλάζια απόχρωση από τη σκέδαση Rayleigh και την κιτρινωπή απόχρωση από την λιποχρωμική χρωστική, παράγεται μια πράσινη ίριδα.

Από πού προέρχονταν λοιπόν οι πρόγονοί μας με πράσινα μάτια;

Οι περισσότερες γενετικές ρίζες μέσω αναλύσεων DNA, δείχνουν τις περι-Καυκάσιες περιοχές, οι οποίες συνδέουν την Ασία και την Ευρώπη. Αυτό μπορεί να μας δώσει μια πιθανή εξήγηση για το γεγονός ότι τόσες πολλές διαφορετικές χώρες και ήπειροι είχαν εδώ και χιλιάδες χρόνια πληθυσμούς με πράσινα μάτια. Υπάρχουν περάσματα στα βουνά του Καυκάσου που ιστορικά αποτελούσαν σημαντικές εμπορικές και στρατιωτικές διαδρομές. Αυτή η συνεχής κίνηση πληθυσμών θα μπορούσε εύκολα να διευκολύνει τη διάδοση και διείσδυση των γονιδίων για τα πράσινα μάτια σε νέες περιοχές.

Έτσι αποδεικνύεται ότι ο φίλος ή η φίλη σας με τα πράσινα μάτια είναι τελικά πολύ ξεχωριστά άτομα. Αν και μπορείτε να τους ενημερώσετε ότι στην πραγματικότητα δεν έχουν πράσινα μάτια – απλώς ένα συνδυασμό διαφορετικών χρωστικών ουσιών και σκέδασης φωτός. Εξαιτίας αυτού άλλωστε, οι αλλαγές στη διάχυση του φωτός μπορούν να αλλάξουν τον χρωματισμό της ίριδας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ίριδα των ανθρώπων με πράσινα μάτια μερικές φορές φαίνεται να έχει διαφορετικές αποχρώσεις του πράσινου. Η διάθεση, ο καιρός, ο φωτισμός και ακόμη και τα χρώματα στα ρούχα που φορούν, μπορεί να έχουν επίδραση στην εμφάνιση των ματιών τους.

 

Dr Κων/νος Χ. Καραμπάτσας MD, DMed, MRCOphth, FEBO, FRCS

Χειρουργός Οφθαλμίατρος – Επ. Καθηγητής Οφθαλμολογίας

Μετάβαση στο περιεχόμενο