Φάρμακα που προκαλούν συμπτώματα ξηροφθαλμίας
Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουν ότι τα φάρμακα μπορεί να έχουν ορισμένες παρενέργειες όπως για παράδειγμα ξηροστομία, κόπωση και φαγούρα. Αλλά πολλά φάρμακα μπορεί επίσης να προκαλέσουν οπτικά προβλήματα όπως ξηροφθαλμία και ευαισθησία στο φως.
Οι ορθώς στοχευμένες ιατρικές συνταγές μπορούν να είναι σωτήριες και ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής. Και όταν συνταγογραφούνται από γιατρό, η πλειοψηφία των φαρμάκων κάνουν περισσότερο καλό παρά βλάπτουν. Ωστόσο, ένα εκπληκτικά μεγάλο ποσοστό κοινών φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει σημαντικές οφθαλμικές διαταραχές.
Αυτές είναι οι φαρμακευτικές ουσίες που είναι περισσότερο πιθανό να προκαλέσουν οφθαλμολογικά συμπτώματα όπως θολή όραση και ξηροφθαλμία, φαγούρα, οφθαλμικό άλγος. Να είστε προσεκτικοί για τέτοιου είδους συμπτώματα όταν παίρνετε:
1. Αντισυλληπτικά χάπια: Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα ξηροφθαλμίας στις γυναίκες λόγω των ορμονικών αλλαγών που δημιουργούν. Ορισμένα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί επίσης να κάνουν τις ασθενείς που τα λαμβάνουν, πιο ευαίσθητες στο φως του ήλιου (φωτοευαισθησία).
2. Αντιβιοτικά: Τα αντιβιοτικά που λαμβάνονται από το στόμα έχουν συνδεθεί με την ξηροφθαλμία. Η πενικιλίνη όπως και η αμοξικυκλίνη μπορεί να προκαλέσει ερυθρότητα των ματιών και κνησμό. Έχουν επίσης βρεθεί ότι προκαλούν θολή όραση και διαταράσσουν την ισορροπία των δακρύων σε ορισμένα άτομα. Όταν παίρνετε αντιβιοτικά, ρωτήστε το γιατρό σας αν πρέπει συγχρόνως να πάρετε ένα προβιοτικό ή βιταμίνη C για να αποφύγετε αυτές τις ερεθιστικές παρενέργειες.
3. Παυσίπονα: Λίγοι από εμάς συνειδητοποιούμε ότι το ένα κοινό μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο παυσίπονο, όπως η ιβουπροφαίνη, μπορεί να προκαλέσει ξηροφθαλμία, ενώ εκτός από την θολή όραση μπορεί να κάνει ακόμη και αλλαγές στην αντίληψη των χρωμάτων. Εάν έχετε τέτοιου είδους συμπτώματα, προσπαθήστε να παίρνετε τις χαμηλότερες δυνατές δόσεις τέτοιων παυσίπονων, πίνοντας συγχρόνως άφθονο νερό.
4. Αποσυμφορητικά: Τα αντι-ισταμινικά φάρμακα διευκολύνουν τις αλλεργικές παθήσεις, αλλά τα ίδια φάρμακα τείνουν επίσης να μειώνουν την παραγωγή βλέννης και δακρύων, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει έντονα συμπτώματα ξηροφθαλμίας, αίσθημα ξένου σώματος στο μάτι και τσούξιμο.
5. Βήτα-αναστολείς: Δημοφιλή φάρμακα που συνήθως χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης ή των αρρυθμιών. Οι βήτα-αναστολείς έχουν όμως και κάποιες ενοχλητικές παρενέργειες, όπως ξηροφθαλμία και ευαίσθητα μάτια.
6. Αντικαταθλιπτικά: Τα αντικαταθλιπτικά λειτουργούν αλλάζοντας τον τρόπο επεξεργασίας των πληροφοριών από τα νεύρα στον εγκέφαλο. Ουσιαστικά, οποιοδήποτε φάρμακο που κάνει αυτό ή που επηρεάζει τη νευρολογική λειτουργία μπορεί επίσης να επηρεάσει δυσμενώς την όραση και να διαταράξει το οπτικό νεύρο και τον κερατοειδή χιτώνα. Για παράδειγμα, ένα κοινό φάρμακο για την κατάθλιψη, το Prozac έχει αναφερθεί ότι προκαλεί διπλωπία, βλεφαρίτιδα και πόνο στον οφθαλμό.
7. Τεχνητά δάκρυα: Αν και φαίνεται παράδοξο, κάποια τεχνητά δάκρυα μπορεί να ερεθίσουν τα μάτια και να τα κάνουν ξηρότερα. Βεβαιωθείτε ότι οι σταγόνες σας δεν περιέχουν συντηρητικά και ιδιαίτερα ένα συστατικό που ονομάζεται BAK. Μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο να δοκιμάσετε μερικές διαφορετικές μάρκες πριν αποφασίσετε ποιες σταγόνες λειτουργούν καλύτερα για σας ή ακόμα καλύτερα – χρησιμοποιήστε τις σταγόνες που συστήνει ο γιατρός σας.
8. Φάρμακα ακμής: Η ισοτρετινοΐνη που χρησιμοποιείται σε ασθενείς με σοβαρή ακμή είναι γνωστό ότι προκαλεί συμπτώματα όπως αίσθημα ξένου σώματος στο μάτι, ερυθρότητα, καύσο και προσωρινή παραμόρφωση της όρασης. Συνήθως, αυτό το φάρμακο μπορεί να προκαλέσει και άλλες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες και έτσι ο γιατρός σας πιθανότατα θα σας παρακολουθεί συχνά ενώ το παίρνετε. Επιπλέον, εάν παίρνετε ισοτρετινοΐνη, οι γιατροί προτείνουν τη λήψη πρόσθετων προφυλάξεων όταν οδηγείτε τη νύχτα.
Τα προαναφερθέντα φάρμακα είναι οι πιο κοινοί ένοχοι για την πρόκληση συμπτωμάτων ξηροφθαλμίας. Ωστόσο υπάρχουν πολλά άλλα συνταγογραφούμενα ή μη φάρμακα με παρόμοιες παρενέργειες.
Εάν παρατηρήσετε ένα ξαφνικό ασυνήθιστο πρόβλημα με τα μάτια σας, ενώ λαμβάνετε κάποια συγκεκριμένη αγωγή, μην το παραμελήσετε. Είναι σημαντικό να επισκεφθείτε έγκαιρα έναν εξειδικευμένο ιατρό για την ξηροφθαλμία, αμέσως μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων, όπως φαγούρα, κάψιμο ή θολή όραση, προκειμένου να αποφευχθεί η βλάβη στην όραση σας. Εάν ένα φάρμακο είναι πράγματι η αιτία των οφθαλμικών διαταραχών της όρασης σας, μόνο ένας γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε ένα εναλλακτικό φάρμακο με λιγότερες παρενέργειες.
Με ιδιαίτερη εκτίμηση
Dr Κων/νος Χ. Καραμπάτσας MD, DMed, MRCOphth, FEBO, FRCS
Χειρουργός Οφθαλμίατρος – Επ. Καθηγητής Οφθαλμολογίας