210 800 11 70
info@attiko.eu
Αμφιβληστροειδής χιτώνας
Τί ακριβώς είναι ο αμφιβληστροειδής και ποιά η λειτουργία του
Ο αμφιβληστροειδής είναι μια λεπτή ημιδιαφανής μεμβράνη νευρικού ιστού που καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια στο πίσω μέρος του βολβού. Ο σκοπός του αμφιβληστροειδούς είναι να δέχεται το φως που εστιάζει στην επιφάνειά του, να το μετατρέπει σε νευρικά σήματα και μέσω του οπτικού νεύρου να στείλει αυτά τα σήματα στον εγκέφαλο, δημιουργώντας εικόνες και οπτικές αντιλήψεις.
Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας περιέχει κάποια εξειδικευμένα κύτταρα που ονομάζονται φωτοϋποδοχείς. Αυτά είναι ουσιαστικά φωτοευαίσθητα κύτταρα, υπεύθυνα για την αντίληψη των χρωμάτων και την ένταση του φωτός. Υπάρχουν δύο τύποι φωτοϋποδοχέων στα ανθρώπινα μάτια – τα ραβδία και τα κωνία.
Τα ραβδία βρίσκονται σε όλο τον αμφιβληστροειδή. Ανιχνεύουν την κίνηση και λειτουργούν καλά σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.
Τα κωνία είναι υπεύθυνα για την κεντρική και την έγχρωμη όραση και λειτουργούν καλύτερα σε μεσαίο και έντονο φως. Βρίσκονται κυρίως συγκεντρωμένα σε μια μικρή κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς που ονομάζεται ωχρά κηλίδα. Είναι η περιοχή του αμφιβληστροειδή που είναι υπεύθυνη για την λεπτομερέστερη οπτική οξύτητα και την έγχρωμη όραση.
Πώς μπορούν να βοηθηθούν οι άνθρωποι με χαμηλή όραση
Επειδή τα κατεστραμμένα τμήματα του αμφιβληστροειδή δεν είναι δυνατόν να αντικατασταθούν ούτε να ανανεωθούν, προσπαθούμε σε αυτές τις περιπτώσεις να βελτιώσουμε την όραση με διάφορα οπτικά βοηθήματα και να κάνουμε την καθημερινότητα των ασθενών πιο εύκολη. Προϋποθέσεις για να επιτευχθεί αυτό είναι μία συγκεκριμένη εξέταση της οπτικής κατάστασης από ένα οφθαλμίατρο ή οπτομέτρη ειδικού στην χαμηλή όραση, ένας καλός φωτισμός και μία κατάλληλη εξάσκηση εν μέρους του ασθενούς.
1) Τα οπτικά μεγεθυντικά βοηθητικά μέσα
Μεγεθυντικά βοηθητικά μέσα θεωρούνται μερικά ισχυρά γυαλιά διαβάσματος, κάποιοι μεγενθυτικοί φακοί, κάποια γυαλιά με προσαρμοσμένους μεγεθυντικούς φακούς. Αυτά τα συστήματα όρασης λέγονται συστήματα Γαλιλαίου και παρέχουν μεγέθυνση από 1,65x έως 8,8x φορές αναλόγως την απόσταση ανάγνωσης. Είναι συστήματα τηλεσκοπίου τα οποία εύκολα μπορούν να προσαρμοστούν σε ένα οποιοδήποτε σκελετό γυαλιών. Η βασική μεγέθυνση τους είναι 2,2x για να μην επηρεάζεται η όραση από τα τρεμουλιάσματα των χεριών.
Υπάρχουν και συστήματα πρισματικού τύπου τα οποία εκμεταλλεύονται την έκκεντρη όραση η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καλή. Πρόκειται για μονόφθαλμα μικροσκοπικού τύπου τηλεσκόπια, ανάλογα με αυτά τα μίνι τηλεσκόπια που χρησιμοποιούνται από ανθρώπους με κανονική όραση. Αν αυτά τα βοηθητικά μέσα είναι ανεπαρκή μπορεί να γίνει χρήση του, ένα σύστημα που παρουσιάζει το αντικείμενο ή το κείμενο σε μία οθόνη και στο απαραίτητο μέγεθος. Τα ηλεκτρονικά οπτικά βοηθητικά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για όλα τα είδη των οφθαλμολογικών παθήσεων ούτε είναι πανάκεια. Μπορούν να συνδεθούν όμως σε οποιαδήποτε συσκευή τηλεόρασης μέσω της εξόδου του video. Μετακινούνται κατά τον άξονα ΧΥ ενώ έχουν και την δυνατότητα της ψηφιακής απεικόνισης για καλύτερο κοντράστ. Η μεγέθυνση που παρέχουν είναι μεταξύ 5x και 70x, ανάλογα με το μέγεθος της οθόνης.
Οι μεγεθυντικοί φακοί χειρός, φωτειζόμενοι και μή είναι ακατάλληλα βοηθητικά μέσα γιατί δεν επιτρέπουν σημαντικές μεγεθύνσεις και δεν είναι πρακτικοί για παρατεταμένη ανάγνωση. Το ίδιο αποτέλεσμα ενός φακού χειρός πετυχαίνεται με γυαλιά ανάγνωσης πιο ισχυρά και πλησιάζοντας το κείμενο στα μάτια.
Για να καθοριστεί ποιο είναι το πιο κατάλληλο βοηθητικό μέσο, κάθε πρόσωπο με ωχροπάθεια θα πρέπει να απευθύνεται σε μία / ένα οπτικό ή οφθαλμίατρο ειδικό στη χαμηλή όραση.
2) Διάφορα άλλα βοηθητικά μέσα
Τα βοηθητικά μέσα έχουν σαν σκοπό να διευκολύνουν την καθημερινότητα. Με ελλιπή κεντρική όραση, πολλές μικρές καθημερινές δραστηριότητες καθίστανται δύσκολες. Ωστόσο, για να γράψουμε ένα γράμμα ή μία κάρτα, να γυρίσουμε τους διακόπτες του πλυντηρίου ή της κουζίνας, να γεμίσουμε φλιτζάνια και ποτήρια χωρίς να χύσουμε τίποτα, να αναγνωρίσουμε τα κουτιά με τα μπαχαρικά κλπ, δεν χρειάζεται η βοήθεια τρίτων προσώπων γιατί υπάρχουν αμέτρητα μικρά πρακτικά βοηθητικά μέσα. Με αυτοκόλλητα σημάδια διαφόρων μεγεθών και χρωμάτων μπορούν να μαρκαριστούν κουμπιά και διακόπτες των ηλεκτρικών συσκευών, του ραδιοφώνου, του στερεοφωνικού. Ένα ομιλών ρολόι μπορεί να λέει την ακριβή ώρα τόσο τη μέρα όσο και τη νύχτα. Όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω δεν είναι παρά ένα μικρό δείγμα των διαθέσιμων βοηθητικών μέσων.
3) Ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες και βιβλιοθήκες ομιλώντων βιβλίων
Για πολλούς ανθρώπους το να μην μπορούν πια να διαβάζουν αποτελεί έναν από τους πιο οδυνηρούς περιορισμούς που προκύπτουν από την οπτική μειονεκτικότητα. Ακόμα και η ανάγνωση με γυαλιά με μεγεθυντικούς φακούς μπορεί να αποβεί πολύ κουραστική. Παρ’ όλα αυτά, όποιος δεν μπορεί πια να διαβάζει δεν πρέπει σώνει και καλά να απαρνηθεί τα βιβλία. Πράγματι, υπάρχουν βιβλιοθήκες Braille που δανείζουν ομιλούντα βιβλία αλλά και τυπωμένα με μεγάλους χαρακτήρες. Ο εξοπλισμός είναι ευρύτατος. Παρακολουθώντας και την τεχνολογία υπάρχει τώρα και «ηλεκτρονικό περίπτερο» που επιτρέπει την φωνητική πρόσβαση στο περιεχόμενο εφημερίδων και περιοδικών.
4) Προσβασιμότητα
Από την εισαγωγή του νόμου για τις διακρίσεις λόγω αναπηρίας, η πρόσβαση σε δημόσιους χώρους για άτομα με απώλεια όρασης έχει βελτιωθεί. Οι πάροχοι των υπηρεσιών υγείας υποχρεούνται να κάνουν λογικές ρυθμίσεις για να καθιστούν τις υπηρεσίες προσβάσιμες στα άτομα με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας όρασης. Οι προσαρμογές δεν είναι απαραίτητα ακριβές, μπορεί να ωφελήσουν όλους τους ασθενείς και να εξοικονομήσουν χρόνο και χρήματα.
5) Η ψυχολογική υποστήριξη
Μία «ψυχολογική υποστήριξη» μπορεί να αποτελέσει μεγάλη βοήθεια. Πράγματι μία οπτική απώλεια μεταβάλλει δραματικά τη ζωή. Για να δεχτούμε τις αλλαγές και να αντεπεξέλθουμε στα πολλά καθημερινά προβλήματα, χρειάζεται μεγάλη ψυχική δύναμη και αρκετή ενέργεια. Η επαφή με πρόσωπα ανάλογης κατάστασης μπορεί να προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη και ευκαιρία για ανταλλαγή εμπειριών. Οι ομάδες αλληλοβοήθειας με δραστηριότητες επικεντρωμένες σε συναντήσεις, χειρωνακτική εργασία, εκδρομές, πολιτιστικές εκδηλώσεις και άλλα αποτελούν πολύ καλές ευκαιρίες. Ακόμη, στα κέντρα συμβουλευτικής βοήθειας για άτομα με προβλήματα όρασης εργάζονται ειδικοί σύμβουλοι.